review Anouk verwerkt en achtergrondinformatie uitgebreid

Author: derekvb

docs/achtergrondinformatie/Achtergrondinformatie.md

@@ -11,9 +11,9 @@
 
 OGC API's stellen geodata beschikbaar. Wat is geodata, ook wel **ruimtelijke informatie**, eigenlijk? Deze leermodule gaat over de OGC API's van PDOK; **wat doet PDOK eigenlijk?** En **wat zijn OGC API's** eigenlijk precies? En waarom is het **belangrijk om data op een gestandaardiseerde en generieke manier te ontsluiten?** Dat behandelen we allemaal in dit onderdeel.  
 
-## Wat is ruimtelijke informatie ?
+## Wat is geo-informatie ?
 
-Wat is ruimtelijke informatie, ook wel geo-informatie genoemd, en wat kun je ermee? Geodata is overal om ons heen. Vaak hoor je dat 80% van alle data over een plek op aarde gaat. 
+Wat is geo-informatie, ook wel ruimtelijke informatie genoemd, en wat kun je ermee? Geodata is overal om ons heen. Vaak hoor je dat 80% van alle data over een plek op aarde gaat. 
 
 !!! warning "TO DO"
 
@@ -23,6 +23,57 @@ Wat is ruimtelijke informatie, ook wel geo-informatie genoemd, en wat kun je erm
 
     Welke toepassingen van geo-informatie ken jij? Schrijf een aantal voorbeelden op. 
 
+## Hoe wordt geodata opgeslagen? 
+
+Geodata kan op verschillende manieren worden opgeslagen in een bestand of database. Op welke manier dat is, heeft ook gevolgen voor wat je precies met de data kunt doen. Dit is zeker bij ruimtelijke data het geval, omdat geometrie op heel veel verschillende manier gerepresenteerd kan worden. Dit is heel erg afhankelijk van de beoogde toepassing van de data. 
+
+### Raster of vectordata?
+
+Er worden ruwweg twee vormen van geodata onderscheiden: vectordata en rasterdata. In het geval van rasterdata wordt de informatie opgeslagen als afbeelding. Elke pixel (rastercel) heeft een waarde. Dat kan een kleur zijn in het geval van een luchtfoto, maar die waarde kan ook iets anders voorstellen, zoals hoogte of temperatuur. In het geval van vectordata wordt de informatie opgeslagen in een tabel met een geometrie. De geometrie kan een punt, lijn of vlak zijn. 
+
+Over het algemeen (er zijn uitzonderingen mogelijk) wordt rasterdata gebruikt voor continue fenomenen, zoals hoogte en temperatuur. Dit soort natuurlijke fenomenen hebben geen harde grenzen en lopen continue door. Dit in tegenstelling tot discrete informatie, zoals gebouwen en administratieve grenzen. Die beginnen en eindigen op posities die wij als mensen hebben aangewezen. Voor discrete fenomenen gebruiken we dan ook vooral vectordata. 
+
+Voorbeelden van rasterdatasets bij PDOK zijn:
+
+* [Algemeen Hoogtebestand Nederland (AHN)](https://www.pdok.nl/introductie/-/article/actueel-hoogtebestand-nederland-ahn)  voor hoogtedata
+* [Landelijk Grondgebruik Nederland](https://www.pdok.nl/introductie/-/article/landelijk-grondgebruik-nederland-lgn-)
+* [Luchtfoto RGB](https://www.pdok.nl/introductie/-/article/pdok-luchtfoto-rgb-open-) en [Luchtfoto Infrarood](https://www.pdok.nl/introductie/-/article/pdok-luchtfoto-infrarood-open-)
+
+Voorbeelden van vectordatasets bij PDOK zijn:
+
+* De [BRT Achtergrondkaart](https://www.pdok.nl/introductie/-/article/basisregistratie-topografie-achtergrondkaarten-brt-a-)
+* De [Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)](https://www.pdok.nl/introductie/-/article/basisregistratie-adressen-en-gebouwen-ba-1) voor onder andere gebouwen
+* [CBS Wijken en Buurten](https://www.pdok.nl/introductie/-/article/cbs-wijken-en-buurten) voor statistische gegevens over buurten, wijken en gemeenten
+
+### Wat zijn coördinaatreferentiesystemen? 
+
+!!! warning "TO DO"
+
+Geodata is altijd opgeslagen in een bepaald coördinaatreferentiesysteem. Het coördinaatreferentiesysteem bepaalt hoe de coördinaten worden opgeslagen. Oftewel: hoe de positie op aarde bepaald wordt. De aarde is niet plat hoewel kaarten dat wel zijn. Helaas is de aarde ook niet perfect rond of ovaal.
+
+<div style="text-align: center;">
+    <img src="../../assets/geoid-c2.jpg" alt="Geoïde" width=40% />
+</div>
+
+
+De aarde lijkt meer op een aardappel, met bergen en valleien. We noemen dit een geoïde. Helaas is die geoïde eindeloos complex, wat het lastig maakt om de exacte vorm in een computer op te slaan. Daarom wordt geprobeerd om de vorm van de geoïde te benaderen met een ellipsoïde (3D ovaal). Dat leidt echter wel tot afwijkingen: de ene plek zal meer afwijken van de ellipsoïde dan de andere plek. Maar voor veel toepassingen op wereldwijde schaal is enige afwijking niet zo erg.
+
+<div style="text-align: center;">
+    <img src="../../assets/geoid1_lg.png" alt="Geoïde" width=60% />
+</div>
+
+Voor veel toepassingen is nauwkeurigheid wel belangrijk. Je hebt dan een ellipsoïde nodig die goed aansluit op het stukje aarde waarin je geïnteresseerd bent. Op andere plekken op de aarde zal die ellipsoïde totaal niet aansluiten. We noemen dat ook wel een lokaal coördinatenstelsel. Het Rijksdriehoeksstelsel, ook wel "RD Amersfoort" genoemd, is zo'n lokaal coördinatenstelsel. RD Amersfoort biedt hoge nauwkeurigheid in Nederland. Buiten Nederland is het echter nutteloos. 
+
+We zijn er nog niet helemaal. Wat als je zo'n ellipsoïde op een plat vlak probeert te projecteren? Stel je voor dat je een mandarijn pelt en de schil in één stuk hebt. Als je die op een plat vlak legt, ontstaat er gaten. Kaartprojecties zijn manieren om de aardbol zodanig te vervormen en uit te rekken, dat die gaten worden opgevuld. Daar zijn veel verschillende manieren voor. Over het algemeen onderscheiden we drie soorten kaartprojecties:
+
+* Hoekgetrouw
+* Oppervlaktegetrouw
+* Afstandsgetrouw
+
+Vaak gaan projecties en coördinaatstelsels hand in hand. Ze zijn echter wel twee verschillende dingen. Coördinatenstelsels zijn vooral belangrijk voor de correcte **opslag** van geodata. Projecties zijn vooral belangrijk voor de correcte **visualisatie** van geodata. 
+
+Zie ook <https://www.nsgi.nl/coordinatenstelsels-en-transformaties/overzicht-coordinatenstelsels>
+
 ## Wat doet het Kadaster / PDOK? 
 
 **:arrow_right: Bekijk eerst dit filmpje:**
@@ -35,7 +86,7 @@ Wat is ruimtelijke informatie, ook wel geo-informatie genoemd, en wat kun je erm
   </iframe>
 </div>
 
-[PDOK](https://www.pdok.nl/) is hét platform voor hoogwaardige geodata. Op PDOK kunnen gebruikers en specialisten geodata vinden en kunnen overheidsorganisaties hun geodata publiceren. PDOK verbindt vraag en aanbod met elkaar. Bij PDOK vind je open datasets van de overheid met actuele geo-informatie. De datasets gaan over allerlei verschillende thema’s, zoals de bodem, mobiliteit en grenzen. En zijn afkomstig van allerlei verschillende overheidsorganisaties, zoals het CBS, ministeries, Rijkswaterstaat en het Kadaster.  
+[PDOK](https://www.pdok.nl/) is hét platform voor hoogwaardige geodata. Op PDOK kunnen overheidsorganisaties hun geodata publiceren en kunnen gebruikers en specialisten deze vinden. PDOK verbindt vraag en aanbod met elkaar. Bij PDOK vind je open datasets van de overheid met actuele geo-informatie. De datasets gaan over allerlei verschillende thema’s, zoals de bodem, mobiliteit en grenzen. En zijn afkomstig van allerlei verschillende overheidsorganisaties, zoals het CBS, ministeries, Rijkswaterstaat en het Kadaster.  
 
 PDOK is in 2013 ontstaan en is een dienst van het Kadaster. Het Kadaster is de Nederlandse overheidsorganisatie die vastlegt wie welke rechten heeft op al het vastgoed in Nederland. En het Kadaster zorgt dat burgers, bedrijven en overheden gebruik kunnen maken van betrouwbare en actuele geo-informatie.  
 
@@ -64,16 +115,21 @@ Een OGC API bestaat altijd uit dezelfde onderdelen. En de OGC API kent verschill
 
 !!! warning "TO DO"
 
+Onderstaand overzicht laat zien hoe de OGC API standaard is gebouwd met bouwblokklen. Al deze bouwblokken bevatten één of meerdere specificaties die door OGC zijn opgesteld en door de geocommunity zijn goedgekeurd.
+
 ![De OGC API building blocks](../assets/ogc-api-building-blocks.png)
 
-| Onderdeel | Beschrijving | Beschikbaar bij PDOK? |
+| Onderdeel | Beschrijving | Beschikbaar bij PDOK?* |
 | ----- | ---- | :----: |
-| Common |  | ✅ |
-| Features |  | ✅ |
-| Tiles | | ✅ |
-| Maps |  | ❌ |
-| Coverages |  | ❌ |
-| EDR|  | ❌ |
+| **Common** | Het basisbouwblok dat elke OGC API minimnaal nodig heeft. Dit blok bevat de landing page van een API, de API conformancepagina en de API-specificatie. | ✅ |
+| **Features** | Bouwblok voor het bevragen en bewerken van featuredata (vectordata). Er is een core die eventueel uitbreidbaar is met: <br> CQL: filters met Contextual Query Language; <br> CRS: featuredata opslaan of bevragen in een bepaald coördinaatreferentiesysteem; <br> Transactions: featuredata toevoegen, verwijderen en updaten. | ✅ |
+| **Tiles** | Bouwblok voor het opvragen van geodata als kaarttegels, voor het bekijken van deze data. | ✅ |
+| **Records** | Bouwblok voor het doorzoeken en opvragen van metadata over geodata (bijvoorbeeld actualiteit, beschrijvingen, beperkingen, contactpersonen) | ❌ |
+| **Maps** | Bouwblok voor het opvragen van geodata als kant-en-klare kaart | ❌ |
+| **Coverages** | Bouwblok voor het opvragen van rasterdata, waarmee je ook berekeningen op celniveau kunt doen. | ❌ |
+| **EDR** | Bouwblok voor het Environment Data Retrieval: het integraal opvragen van ruimtelijke data die meerdere dimensies integreert: denk aan het opvragen van luchtvochtigheid, temperatuur en neerslag in 3D door de tijd heen. | ❌ |
+
+\* Stand: december 2025
 
 ## Belang van standaarden 
 

docs/assets/geoid-c2.jpg

@@ -6,17 +6,23 @@ Welkom bij de Leermodule “Geodata bevragen en gebruiken met de OGC API’s van
 
 	Op dit moment wordt er nog volop gewerkt aan de inhoud, waardoor deze nog niet compleet is. 
 
-	[Bijdragen](#bijdragen) zijn welkom
+	Doe mee! [Suggesties en verbetervoorstellen](#doe-mee) zijn welkom
 
 In deze leermodule ga je aan de slag met de OGC API’s van PDOK (Publieke Dienstverlening Op de Kaart). PDOK is hét geodataplatform van de Nederlandse overheid. Je leert in deze leermodule hoe je met behulp van OGC API’s geografische data in je browser kunt bekijken, hoe je de data kunt bevragen en hoe je de data op een interactieve kaart kunt tonen. Denk bijvoorbeeld aan een kaart waarop je kunt zien hoeveel inwoners er bij jou in de buurt wonen. 
 
 ## Wat is een OGC API? 
 
 Een OGC API is een gestandaardiseerde interface voor het bekijken en bevragen van geografische data. Met een API, een Application Programming Interface, kunnen ontwikkelaars op een eenvoudige manier data van andere bronnen in hun eigen software integreren. Een API is dus een stopcontact voor data. Je hebt, in tegenstelling tot vroeger, geen specifieke kennis over geodata meer nodig om dit te kunnen. 
-Het OGC (Open Geospatial Consortium) is een wereldwijde organisatie die standaarden voor het uitwisselen van geodata maakt. 
+De OGC API standaard is ontwikkeld door het OGC. Het OGC (Open Geospatial Consortium) is een wereldwijde organisatie die standaarden voor het uitwisselen van geodata maakt. 
 OGC API is een wereldwijde standaard. Dat zorgt ervoor dat iedereen op dezelfde manier geodata kan gebruiken. Dat bespaart een hoop tijd, geld en frustratie. 
 
-![alt text](assets/ogc-api-building-blocks.png)
+Onderstaand overzicht laat zien hoe de OGC API standaard is gebouwd met bouwblokklen. Al deze bouwblokken bevatten één of meerdere specificaties die door OGC zijn opgesteld en door de geocommunity zijn goedgekeurd.
+
+![De OGC API bouwblokken](assets/ogc-api-building-blocks.png)
+
+!!! info "OGC API bouwblokken"
+
+	Voor meer informatie over de OGC API bouwblokken, zie [Achtergrondinformatie](./achtergrondinformatie/Achtergrondinformatie.md/#ogc-api-onderdelen)
 
 ## Voor wie is deze leermodule bedoeld?
 
@@ -55,20 +61,19 @@ De stof is opgesplitst in de volgende onderdelen:
 
 | Onderdeel | Beschrijving |
 | ----------- | ----------- |
-| 1. Achtergrondinformatie| *Wat is geografische data? Wat zijn OGC API’s? En wat doet PDOK?* |
-| 2.	Maak een kaart met OGC API - Tiles | *Bekijk geodata* |
-| 3.	Voeg interactieve data toe met OGC API – Features | *Vraag objectinformatie op, werk op een interactieve manier met data* |
-| 4.	Terugblik |  |
-| 5.	Tot slot |  |
+| [Achtergrondinformatie](./achtergrondinformatie/Achtergrondinformatie.md) | *Wat is geografische data? Wat zijn OGC API’s? En wat doet PDOK?* |
+| [OGC API – Tiles](./tiles/Introductie.md) | *Bekijk geodata op de kaart* |
+| [OGC API – Features](./features/Introductie.md) | *Maak een interactieve kaart: Vraag objectinformatie op, werk op een interactieve manier met data* |
+| [Afronding](Afronding.md) |  |
 
 !!! warning "TO DO"
 
 	Instructie: hoe deze leermodule te volgen
 
-## Bijdragen
+## Doe mee!
 
 Heb je suggesties voor verbeteringen of zie je een fout? [Maak een issue aan op GitHub](https://github.com/PDOK/leermodule-ogc-api/issues). 
 
-Bijdragen zijn altijd welkom! 
+Suggesties en verbetervoorstellen zijn altijd welkom!